«Πάσχα, Κυρίου Πάσχα»

ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

«Βλέπω – Σκέφτομαι – Αναρωτιέμαι»

Προσέγγιση των έργων τέχνης με την τεχνική του  «Έντεχνου Συλλογισμού» 

με στόχους: α) την ανάπτυξη της κριτικής και της δημιουργικής σκέψης β) την καλλιέργεια του προφορικού και γραπτού λόγου και της δημιουργικής γραφής,

(Ο έντεχνος συλλογισμός - Artful thinking  αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Harvard για το project Zero)   http://www.pz.harvard.edu/at/overview.cfm 

1

2

3

4

5

6

7

8

Οι πίνακες και οι εικόνες που αξιοποιήθηκαν:

Ν. ΛΥΤΡΑΣ

Α. Γεραλής

Α. Ουμβέρτος

Σ. Γαρουφαλής

Ε. Σπαθάρης

Θεόφιλος

Θεόφιλος

Θεόφιλ

Θεόφιλος

Θ. Ράλλης

Κ. Αρτέμης

Κ. Παρθένης

Κ. Παρθένης

Φ. Κόντογλου

Σ. Βασιλείου

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ 

ΜΕ ΤΟ ΔΟΜΗΝΙΚΟ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ΟΥ ΑΙΩΝΑ

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ 

ΒΡΕΣ ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΠΙΝΑΚΑ ΣΟΥ ΜΙΛΩ

https://artdetectiveforkids.blogspot.com/2020/04/blog-post_9.html

MEMORY GAME "ΛΑΓΟΙ ... ΛΑΓΟΥΔΙΝΕΣ...ΛΑΓΟΥΔΙΑ"

https://artdetectiveforkids.blogspot.com/2020/04/memory-game.html

ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ








ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΠΟΙΗΣΗ

Η βδομάδα των Παθών (παραδοσιακό κεφαλλονίτικο)

Μεγάλη Δευτέρα, μεγάλη μέρα.

Μεγάλη Τρίτη, μεγάλη κρίση.

Μεγάλη Τετάρτη, μεγάλο σκοτάδι.

Μεγάλη Πέφτη, δάκρυο πέφτει.

Μεγάλη Παρασκευή, θλίψη πολλή.

Μεγάλο Σαββάτο, χαρές γιομάτο.

Μεγάλη Λαμπρή, αβγό κι αρνί.

                 Τσουγκρίσματα                    

Με ένα αυγό σαν του σπουργίτη

κι είπα νικητής θα βγω

τσακ μου τσάκισες τη μύτη.

Μα, σα γύρισες τ αυγό, τσακ, σε τσάκισα κι εγώ

Και Χριστός Ανέστη όλοι με φιλιά πολλλά φιλιά

ψάλλαμε στο περιβόλι,

οπου ανθούσε η πασχαλιά

Κύριε,
όλα από σένα ξεκινούν
κι όλα σε σένα θά' ρθουν να τελειώσουν.
Κι η άνοιξη δεν είναι παρά η νοσταλγία σου
για κείνες τις λίγες ώρες που έζησες στη γη.

Τ.Λειβαδίτης
  

Πασχαλιάτικη Χαρά, Ρένα Καρθαίου 

Κόκκινο μεγάλο αυγό

έπεσε απ΄τον ουρανό

κι ως το χώμα κάτω αγγίζει

τσακ, το τσόφλι του τσακίζει

και ξεχύνονται από μέσα

σαν μπαλίτσες με φτερά

κιτρινούλικα πουλάκια

πασχαλιάτικη χαρά

και τσίου-τσίου 

λεπτές φωνούλες μας μηνούνε:

“Χριστιανοί ανασ΄τηθηκε ο Χριστός μας 

κι έχει η άνοιξη φανεί”

Ανάσταση, Στέλιος Σπεράντσας

Η Ανάσταση. Και γέμισε χαρά,
λουλούδισε η ψυχή μου σαν το κρίνο.
Κι ανοίγω της λαχτάρας τα φτερά,
ψηλά μες στης αυγής τα φωτερά
γαλάζιο ένα αστροφώς κι εγώ να γίνω.
Ανάσταση. Τα σήμαντρα χτυπούν.
Κι όλα τα δένδρα ανθίζουν πέρα ως πέρα.
Στον κόσμο αυτό ας μάθουν ν᾿ αγαπούν
όσοι το μίσος έσπειραν κι ας πουν
"Χριστός Ανέστη ετούτη την ημέρα".

Η Λαμπρή, Στέλιος Σπεράντσας

Νάτην η λαμπρή με τα λουλούδια.
κόψετε παιδιά την πασχαλιά
κι όλα με χαρές και με τραγούδια
τρέξετε ν᾿ αλλάξωμε φιλιά.
Σήμαντρα γλυκά βαρούν ακόμα
και μοσχοβολούν οι εκκλησιές,
μόσχος τα φιλιά στο κάθε στόμα,
τα φιλιά της άνοιξης δροσιές.
Πάμε να στρωθούμε στο χορτάρι
και τ᾿ αρνί μας ψήνεται σιγά.
Και με της Ανάστασης τη χάρη
φέρτε να τσουγκρίσουμε τ᾿ αυγά.

Επιτάφιος, Στέλιος Σπεράντσας

Νύχτα μυρωμένη
Μ' Απριλιού δροσούλα.
Το φτωχό εκκλησάκι
Λάμπει στην κορφούλα.

Μέσα ο Επιτάφιος
Του Χριστού και πλάι
ο παππάς σκυμμένος
ψαλμωδίες σκορπάει.

Λουλουδιών ολούθε
Μυρωδιά χυμένη.
Κι η μικρή καμπάνα
Θλιβερά σημαίνει.

Ήσυχος ο κάμπος
Κι όλη γύρω η φύση
Καρτεράει το ξύδι
Λες να προσκυνήσει.

Μα το θείο το ξύδι
Να, προβαίνει τώρα.
Από τα κεράκια
Λάμπει η κατηφόρα.

Και γλυκιές παιδούλες
Ψέλνουνε τριγύρα:
«Έρραναν τον τάφο
Μυροφόρες μύρα».

Χριστός Ανέστη, Στέλιος Σπεράντσας

Ορχήστρα εστήσανε γλυκές
καμπάνες μακρινές.
Θεού χαρά τέτοια γιορτή.
Μα κι όπως θέλεις πες τη.
Τις πασχαλιές φορέσετε

 Φραγές μου ταπεινές
Άσπρη η ψυχή μου σαν και σας
Με το «Χριστός Ανέστη»!

  

Τα κεράκια της Λαμπρής, Στέλιος Σπεράντσας

Το εκκλησάκι λάμπει απόψε σαν κρυστάλλι.
«Δεύτε λάβετε...» με γλύκα σιγοψάλλει.
Κι ο παππάς, που τ΄ άσπρο ράσο του φορεί,
κι όλοι πάνε για ν΄ ανάψουν το κερί.

Τι χαρμόσυνα η καμπάνα που σημαίνει,
τι χαρά που έχει κι ο κόσμος ο πιστός!
Πώς ευώδιασαν οι κήποι οι ανθισμένοι
τώρα, τώρα, που αναστήθηκε ο Χριστός!

Στο σπιτάκι μας γυρίζω σε λιγάκι
και στο δρόμο μου σκορπάω φεγγοβολιά.
Το καντήλι μας ανάβω και το τζάκι
κι αγκαλιάζω τους δικούς μου με φιλιά.

Στο τραπέζι η μαγειρίτσα μας αχνίζει.
Γύρω ελάτε με χαρά σας προσκαλώ.
Κόψε εφτάζυμο, πατέρα, που μυρίζει
κι ας τσουγκρίσουμε τ΄ αυγά για το καλό.

Η ημέρα της Λαμπρής, Διονύσιος Σολωμός

Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε
της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι,
σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε
τ' ουρανού σε κανένα από τα μέρη
και από κει κινημένο αργοφυσούσε
τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ' αέρι,
που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα:
Γλυκιά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα.

Χριστός ανέστη! Νέοι, γέροι και κόρες,
όλοι, μικροί - μεγάλοι, ετοιμαστείτε
μέσα στες εκκλησίες τες δαφνοφόρες
με το φως της χαράς συμαζωχτήτε
ανοίξετε αγκαλιές ειρηνοφόρες
μπροστά στους Αγίους και φιληθείτε!
Φιληθείτε γλυκά, χείλη με χείλη,
πέστε Χριστός ανέστη, εχθροί και φίλοι!

Δάφνες εις κάθε πλάκα έχουν οι τάφοι,
και βρέφη ωραία στην αγκαλιά οι μανάδες
γλυκόφωνα, κοιτώντας τες ζωγραφι-
σμένες εικόνες, ψάλλουνε οι ψαλτάδες
λάμπει το ασήμι, λάμπει το χρυσάφι
από το φως που χύνουνε οι λαμπάδες
κάθε πρόσωπο λάμπει απ' τ' αγιοκέρι,
όπου κρατούνε οι Χριστιανοί στο χέρι

Tο πρώτο μου Πάσχα              Γρηγόριος Ξενόπουλος

Aγαπητοί μου,

Aυτές τις ημέρες ξαναγυρίζω πάντα στα παιδικά μου χρόνια. Kαι θυμάμαι τις θαυμάσιες εκείνες γιορτές που χαιρόμουν στην πατρίδα μου, όταν ήμουν μικρό αμέριμνο παιδί κι είχα τους καλούς μου γονείς να με φροντίζουν και να μ’ οδηγούν σε όλα. Φυσικά και στην εκκλησία ή στα «θρησκευτικά μου καθήκοντα»… Όσο ήταν χειμώνας, η μητέρα μου μ’ έπαιρνε μαζί της στον Άι-Γιάννη ή στη Φανερωμένη, τις γειτονικές μας εκκλησίες, που λειτουργούσαν κάπως αργά –από τις οχτώ η μια, από τις εννιά η άλλη. Mα όταν έμπαινε η άνοιξη, που μπορούσα να ξυπνώ και να βγαίνω πιο πρωί, ο πατέρας μου μ’ έπαιρνε στην Eπισκοπιανή ή στον Άγιο Xαράλαμπο, εξοχικές εκκλησίτσες αυτές, σ’ ένα ωραίο παραθαλάσσιο προάστιο, που λειτουργούσαν από τις επτά. Mετά τη λειτουργία, κάναμε κι έναν ωραίο περίπατο στους Kήπους και γυρίζαμε λιγάκι κουρασμένοι μα πολύ ευχαριστημένοι κι οι δυο.

          Ω, ήταν τόσο όμορφα! H άνοιξη είχε στολισμένες τις πρασινάδες με μαργαρίτες άσπρες και κίτρινες, με ολοκόκκινες παπαρούνες και μ’ άλλα γαλάζια ή μαβιά αγριολούλουδα. Tι πολύχρωμο το χαλί που απλωνόταν στα χωράφια! Tο έβλεπα κι από την ανοιχτή πόρτα της εκκλησιάς, καθώς άκουγα τα ψαλσίματα, τις ευχές και τα ευαγγέλια. Tα ευαγγέλια προπάντων μ’ άρεσαν πολύ. Eίναι τόσο ποιητικά αυτά που λένε πριν και μετά το Πάσχα. Πρώτα των Bαΐων –και συνήθως απ’ αυτή την Kυριακή άρχιζα να πηγαίνω στις εξοχικές εκκλησίτσες– έπειτα της Aνάστασης, έπειτα του Θωμά, των Mυροφόρων, της Σαμαρείτιδος… O παπα-Λογοθέτης, εφημέριος στον Άι-Xαράλαμπο, πολύ γραμματισμένος τα έλεγε θαυμάσια. Kι όχι ψαλτά με μπάσα και σικόντα, όπως σ’ άλλες εκκλησιές· αλλά διαβαστά, καθαρά, σταράτα, λέξη προς λέξη, και μ’ έκφραση, με τόνο ώστε να καταλαβαίνει το νόημα κι ο αγράμματος. Kι αλήθεια, στις εκκλησίτσες εκείνες το περισσότερο πήγαιναν απλοί, ταπεινοί άνθρωποι του λαού –ψαράδες, βαρκάρηδες, κηπουροί, μυλωνάδες. Kαι σου ’κανε χαρά να τους βλέπεις ντυμένους κυριακάτικα, ν’ ακούνε με τόση ευλάβεια και με τόση προσοχή τα λόγια του Kυρίου…

          Tη Mεγάλη όμως Eβδομάδα και το Πάσχα, όλη όλη μου η «εκκλησία» ήταν, την Kυριακή το πρωί, η Aνάσταση που γινόταν στο ύπαιθρο, και κατόπι η λειτουργία: Δεύτε λάβετε φως, Xριστός Aνέστη, Eν αρχή ην ο λόγος και καθεξής. Δεν μ’ έβγαζαν έξω βράδυ, κι ούτε στα Nυμφία με πήγαιναν, ούτε στην Aκολουθία των Παθών, ούτε στη λιτανεία του Eπιταφίου, που μόνο την πένθιμη μουσική της άκουγα από μακριά, αν τύχαινε να ξυπνήσω τη νύχτα της Mεγάλης Παρασκευής. Έτσι δεν ήξερα καλά τι προηγήθηκε απ’ την Aνάσταση. Mόνο, από την Kυριακή των Bαΐων, πως ο Xριστός μπήκε θριαμβευτικά στα Iεροσόλυμα. Aλλά τι έκαμε κει, τι τον έκαμαν, άκρες μέσες: Kάποιος Mυστικός Δείπνος, κάποιος σταυρικός Θάνατος, κάποια Tαφή σε καινό μνημείο… Tι να ήταν αυτά; Πώς να είχαν γίνει; Mόλις είχα μια ιδέα.

          Kι άξαφνα… τα έμαθα όλα! Eίχα μεγαλώσει, φαίνεται, εκείνο το χρόνο, κι οι γονείς μου με πήραν μαζί τους παντού. Έτσι άκουσα και τα φοβερά εκείνα ευαγγέλια της Mεγάλης Πέμπτης και της Mεγάλης Παρασκευής και το Σήμερον κρεμάται!… Eίδα και το Xριστό με το αγκαθένιο του στεφάνι στο μαύρο σταυρό, ένα μεγάλο Xριστό σαν αληθινό… Έπειτα τον είδα και νεκρό, ξαπλωμένο στο χρυσό Eπιτάφιο (κι ο Xριστός του Eπιταφίου στη Zάκυνθο δεν είναι κεντημένος σε πανί, είναι ζωγραφισμένος σε ξύλο, σαν εικόνα περικομμένη, όπως κι ο Eσταυρωμένος). Kαι θυμούμαι ακόμα τι αλλιώτικη εντύπωση, τι μεγαλύτερη χαρά μου έκανε το Πάσχα στην εκκλησίτσα την πρώτη φορά, αφού είχ’ ακούσει πια κι ιδεί και μάθει όλα τα προηγούμενα. Mπορώ να πω πως αυτό ήταν το πρώτο μου Πάσχα.

          Γιατί όλη τη Mεγάλη Eβδομάδα την είχα περάσει με το πένθος, με τη λύπη των Παθών. Eίχα παρακολουθήσει το Xριστό στο μαρτύριό του, στην αγωνία του, στο θάνατό του· είχ’ ακούσει και τη Διαθήκη του, είχα παρακαθίσει και στο Mυστικό Δείπνο, είχ’ ακολουθήσει και την εκφορά του, κλαίγοντας μαζί με τη Θλιμμένη Mητέρα, που κι αυτή ακολουθούσε ζωγραφιστή σε μια μεγάλη εικόνα σαν αληθινή: ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνον … Γι’ αυτό το Xριστός Aνέστη μου έκαμε ύστερα τόση χαρά, τόση αγαλλίαση· γι’ αυτό μου φάνηκε σα μιαν υπέρτατη ικανοποίηση, σα μια νίκη, σαν ένας θρίαμβος. Eκείνος που φόρεσε για εμπαιγμό ψεύτικη πορφύρα. Eκείνος που ποτίσθηκε χολή και ξύδι, και μαστιγώθηκε, και καρφώθηκε σε ξύλο, και πέθανε μαρτυρικά, σαν άνθρωπος, έβγαινε ζωντανός από τον τάφο κι ανέβαινε στον ουρανό σα Θεός!

          Έτσι έπρεπε να είναι. Για να μου δώσει τόση χαρά η Aνάσταση, έπρεπε να προηγηθεί το Πάθος· για να μου κάμει τόση εντύπωση το Πάσχα, έπρεπε να γνωρίσω τη Mεγάλη Eβδομάδα. Mαθαίνοντας όσα έμαθα εκείνο το χρόνο, μάθαινα τη ζωή, που ώς τότε ήμουν πολύ μικρός για να την ξέρω, αφού οι γονείς που με φρόντιζαν και μ’ οδηγούσαν, δεν με πήγαιναν παρά στις χαρούμενες κυριακάτικες λειτουργίες και με προφύλαγαν απ’ τα λυπητερά, που δεν ήταν ακόμα για μένα. Έτσι και στη ζωή: Tη χαρά, την αληθινή χαρά, την κατακτούμε ύστερ’ από αγώνα και αγωνία, ύστερ’ από κόπο και λύπη. Πριν από κάθε μας Πάσχα, πρέπει να περάσουμε μια Mεγάλη Eβδομάδα.

          Ω, αυτό το ξέρετε και σεις απο τώρα. Mήπως την εβδομάδα των διαγωνισμών του σχολείου, που προηγείται από τη νίκη και τη χαρά του άριστα, δεν την ονομάζετε… Mεγάλη Eβδομάδα; Γελάτε, ε;… Kαι του χρόνου!

Σας ασπάζομαι

ΦAIΔΩN

(από το βιβλίο: Aνθολόγιο για τα παιδιά του Δημοτικού, μέρος τρίτο, Oργανισμός Eκδόσεως Διδακτικών Bιβλίων, 1975)

http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=215&cat_id=9  
         
                         ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕ ΑΦΗΓΗΣΗ

https://paramythofono.blogspot.com/p/blog-page_13.html 

Μουσική

Σήμερα Χριστός Ανέστη

https://www.youtube.com/watch?v=UF8KQdAaSwU

Χριστός Ανέστη

https://www.youtube.com/watch?v=CW71A0W_n1s

Από τα γλυκά σου μάτια   

https://www.youtube.com/watch?v=9YCygnMYw08

Ελλήνων Αναστάσιμα

https://www.youtube.com/watch?v=66I797kGfhI

"ΕΘΙΜΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ"
[Από: http://www.kindykids.gr/teachers-material/easter/428-pasxalina-ithi-ethima.html
Ανακτήθηκε 06.04.15]

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

Με ένα κόκκινο πανί, που συμβολίζει το αίμα του Χριστού, απλωμένο στο μπαλκόνι ή το παράθυρο, ξεκινούν στην επαρχία τη Μεγάλη Πέμπτη οι προετοιμασίες για τη βραδιά της Ανάστασης, ενώ την ίδια ημέρα οι νοικοκυρές σε όλη τη χώρα βάφουν τα κόκκινα αυγά. Τη Μεγάλη Πέμπτη ζυμώνονται και τα τσουρέκια. Αυτήν την ημέρα οι νοικοκυρές δεν πλένουν, δεν απλώνουν ούτε κάνουν άλλες δουλειές στο σπίτι.

Τη Μεγάλη Πέμπτη στην εκκλησία ψέλνεται η μακρά ακολουθία των Παθών με τα 12 Ευαγγέλια και αναπαριστάνεται ξανά η Σταύρωση. Αφού τελειώσουν τα 12 Ευαγγέλια, κοπέλες αναλαμβάνουν να στολίσουν τον Επιτάφιο με γιρλάντες από λευκά λουλούδια, έτσι ώστε το πρωί της επόμενης μέρας να είναι έτοιμος να δεχθεί το σώμα του Χριστού κατά την Αποκαθήλωση.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Ακόμη και σήμερα σε κάποια χωριά οι κάτοικοι δεν στρώνουν καν τραπέζι τη Μεγάλη Παρασκευή. Δεν τρώνε γλυκά για την αγάπη του Χριστού, που τον πότισαν ξύδι. Ταχινόσουπα, μαρούλι ή φακές με ξύδι είναι τα συνήθη φαγητά. Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί ή βελόνι, γιατί θεωρείται μεγάλη αμαρτία. Το βράδυ γίνεται ο Εσπερινός και η περιφορά του Επιταφίου, ο στολισμός και η περιφορά του οποίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής.

Χαρακτηριστικό των παλαιότερων ετών ήταν η ευγενής άμιλλα ανάμεσα στις ενορίες για τον ομορφότερα στολισμένο Επιτάφιο. Πρώτα πήγαιναν τα λουλούδια για το στολισμό του Επιταφίου οι ελεύθερες και ύστερα οι παντρεμένες. Από κάτω περνούσαν όλοι από μία φορά, ενώ πίστευαν πως, αν τα ζωηρά παιδιά περάσουν τρεις φορές, θα γίνουν φρόνιμα... Τρεις φορές έπρεπε να περάσουν και οι άρρωστοι για ν' αναρρώσουν.

Τα λουλούδια που παίρνουν οι πιστοί από τον Επιτάφιο θεωρούνται ευλογημένα και τοποθετούνται στο εικονοστάσι του σπιτιού. Παλιότερα, οι γυναίκες έφτιαχναν με αυτά φυλαχτά για τους ναυτικούς, ενώ ορισμένοι τα χρησιμοποιούσαν και σαν γιατρικό για τον πονοκέφαλο.

Στην περιφορά του Επιταφίου προπορεύεται η μπάντα ή η χορωδία και παίζει πένθιμα εμβατήρια, ακολουθούν οι ιεροψάλτες, ο κλήρος, οι μυροφόρες, τα εξαπτέρυγα, πρόσκοποι και οι πιστοί που ψέλνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της λιτανείας. Σε όλη τη διαδρομή οι πιστοί ραίνουν τον επιτάφιο με λουλούδια και αρώματα, κρατώντας αναμμένα κεριά.

ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

   Το Μεγάλο Σάββατο οι πιστοί προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο ιερέας φωνάζει το «Χριστός Ανέστη!». Ένα από τα βασικότερα τελετουργικά στοιχεία της Ανάστασης είναι το αναστάσιμο Φως, με κορυφαία στιγμή την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε Φως». Το Φως αυτό οι πιστοί το μεταφέρουν στα σπίτια τους. Σε κάποιες περιοχές μάλιστα θεωρούνταν καλοτυχία να μη σβήσει η λαμπάδα με το Άγιο Φως μέχρι να φτάσουν οι πιστοί στο σπίτι. Μπαίνοντας «σταυρώνουν» πρώτα το ανώφλι της εξώπορτας, ενώ παλαιότερα ανανέωναν και το φως του καντηλιού και μάλιστα προσπαθούσαν να το κρατήσουν αναμμένο όσο περισσότερες μέρες μπορούσαν χωρίς να σβήσει.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΘΙΜΑ

   Το Σάββατο του Λαζάρου οι γυναίκες, σε μνήμη του Λάζαρου, ζυμώνουν για τα παιδιά ειδικά κουλουράκια, στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως παριστάνεται στις εικόνες ο Λάζαρος. Λέγονται και αυτά Λάζαροι και τα παιδιά τους αποδίδουν εξαιρετικές ιδιότητες. Τα παιδιά συγκροτούν ομάδες, επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού ή της πόλης και τραγουδούν ειδικά τραγούδια, τα λεγόμενα λαζαρικά. Συνήθως κρατούν στα χέρια εικονική παράσταση του Λαζάρου και λέγονται και αυτά Λάζαροι. Στην Κύπρο συναντάμε ζωντανή αναπαράσταση του θανάτου και της ανάστασης του Λαζάρου η οποία αποτελεί την αρχαιότερη μορφή του εθίμου ενώ στην βόρεια  ήπειρο τα παιδιά ντύνονται παράδοξα και απειλούν με την άγρια εμφάνισή τους για να διώξουν κάποιο κακό πνεύμα. Μετά το τραγούδι ο κάθε νοικοκύρης τα φιλεύει.

     Μπορεί σήμερα να γυρνάνε όλοι στις δουλειές τους την Τρίτη του Πάσχα, αλλά κάποτε το γλέντι επεκτεινόταν σ’ όλη την υπόλοιπη εβδομάδα ως την Κυριακή του Θωμά και ονομάζονταν διακαινήσιμος ή ασπροβδομάδα. Η αργία του Πάσχα ήταν η πιο μεγάλη και όλη η Διακαινήσιμος θεωρούνταν μια Κυριακή. Στην παλαιά Αθήνα, κάθε νοικοκύρης μετά την Λαμπρή δεν έμπαινε για μια εβδομάδα στο κτήμα του. Ακόμη και σήμερα σε πολλές περιοχές το λαμπριάτικο γλέντι συνεχίζεται.

ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στο Καστελλόριζο ο χορός των κοριτσιών που στήνεται στον αυλόγυρο του Μητροπολιτικού ναού το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, είναι από τα γραφικότερα λαμπριάτικα έθιμα. Για τις περιορισμένες κοπέλες του νησιού είναι ένα από τα κυριότερα γεγονότα της ζωής τους. Είναι η μόνη περίπτωση να δουν και να τις δουν τα παλικάρια του νησιού

Στην Κορώνη, τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί, τα παιδιά, κρατώντας ένα σταυρό στο χέρι, γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα πάθη του Χριστού. Τα φιλεύουν με κουλούρια, κόκκινα αυγά ή λεφτά.

Στο Καστανόφυτο Καστοριάς, τα παιδιά του χωριού, παίρνουν από την εκκλησία το χελιδόνι, (ξύλινο ομοίωμα περιστεριού) το κρατούν με ένα ξύλο ψηλά, το στολίζουν με λουλούδια και το περιφέρουν στα σπίτια. Κατά την περιφορά μαζεύουν δώρα και αυγά κόκκινα

Στην Πάρο, τα κεριά του Επιταφίου, τα φυλούν και όταν έχει φουρτούνα, βρέχει ή αστράφτει, τα ανάβουν να περάσει η κακοκαιρία. Ακόμα, στο εικονοστάσι, τοποθετείται και κλαδί ελιάς, που παραμένει εκεί ως αγιώτικο .

Στη Σπάρτη, όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά, οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν αρρωστήσει ένα παιδάκι βάζουν στα κάρβουνα λίγο νερό και μερικά σταυρολούλουδα και το λιβανίζουν.

Στις Σέρρες ξεχωριστή σημασία έχει και η συνήθεια των γυναικών, να τοποθετούν στη διάρκεια της περιφοράς του Επιταφίου, πάνω σε τραπέζι μπροστά από το κατώφλι της Εξώπορτας, την εικόνα του Εσταυρωμένου ανάμεσα σε άνθη, αναμμένα κεριά και θυμιάματα. Δίπλα τοποθετούν ένα πιάτο με χλόη φακής, ή κριθαριού, την οποία έχουν φυτέψει για αυτό το σκοπό, κάποια ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής.

Στο Λεωνίδιο Αρκαδίας ένα από τα έθιμα που ξεχωρίζει είναι με τα αυτοσχέδια μικρά αερόστατα, που φέγγουν στον ουρανό της Αρκαδίας και εξαφανίζονται. Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά.

ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ

ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΒΓΑ : Συμβολίζουν με το κόκκινο χρώμα τους το αίμα του Χριστού

ΑΡΝΙ : Συμβολίζει τους πιστούς από την παραβολή του Χριστού με τον βοσκό 

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ: Συμβολίζει το Σταυρό πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Χριστός

Η ΛΑΜΠΑΔΑ: Συμβολίζει το φως που έφερε ο Χριστός νικώντας το θάνατο και κατ’ επέκταση το σκοτάδι με την Ανάστασή του

ΠΥΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ: Με το θόρυβο και το φως που κάνουν λέγεται ότι διώχνουν τα κακά πνεύματα.